Pin It

Odpowiedzialność prawną w zakresie pierwszej pomocy regulują przepisy prawa, m.in. Kodeks Karny, Kodeks Pracy czy Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Każdy z nas ma obowiązek udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym. W przypadku firm i instytucji, ten obowiązek niestety jest dość często bagatelizowany. Zdarza się, że firmy i instytucje zauważają konieczność organizacji tego typu szkoleń dopiero po jakimś zdarzeniu losowym np. wypadku, lub po kontroli. Taka postawa niestety nie gwarantuje bezpieczeństwa pracownikom.

Osoby indywidualne, również dość lekko podchodzą do edukacji w zakresie pierwszej pomocy, bardzo często bazują na wiedzy medialnej zaczerpniętej z różnego rodzaju seriali "medycznych" czy pseudoporadników. Niestety, życie dość szybko weryfikuje taką postawę, częsty przykry widok, to sytuacja w której nie umiemy pomóc swoim bliskim w sytuacji zagrożenia życia.

KODEKS KARNY

OBOWIĄZKI UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY
przez każdego członka społeczeństwa na miejscu zdarzenia, wynikające z zapisów zawartych w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – KODEKS KARNY (Dz.U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.)

Art. 160.
§ 1. Kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2.
Jeżeli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 4. Nie podlega karze za przestępstwo określone w § 1-3 sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo.
§ 5. Ściganie przestępstwa określonego w § 3 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 162.

§ 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.

KODEKS PRACY

Art. 2071 (nowelizacja z 2008 roku)
§ 1. Pracodawca jest obowiązany przekazywać pracownikom informacje o:
3. pracownikach wyznaczonych do:
- udzielania pierwszej pomocy,
- wykonywania czynności w zakresie ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji pracowników.

Art. 224 § 1. Pracodawca prowadzący działalność, która stwarza możliwość wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia pracowników, jest obowiązany podejmować działania zapobiegające takiemu niebezpieczeństwu.

§ 2. W przypadku, o którym mowa w paragrafie 1, pracodawca jest obowiązany zapewnić:
1. Odpowiednie do rodzaju niebezpieczeństwa urządzenia i sprzęt ratowniczy oraz obsługę przez osoby należycie przeszkolone,
2. Udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym.
§ 3. Przepisy zawarte w paragrafach 1 i 2 nie naruszają wymagań obowiązujących w innych przepisach, dotyczących katastrof i innych nadzwyczajnych zagrożeń.

Art. 225 § 1. Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, były wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji. Ponadto zakład pracy ma obowiązek:

1. Zapewnić zabezpieczenie miejsca wypadku do czasu ustalenia jego okoliczności i przyczyn.
2. Niezwłocznie ustalić okoliczności i przyczyny wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegawcze.
3. Niezwłocznie powiadomić inspektora pracy Państwowej Inspekcji Pracy i prokuratora oraz jednostkę nadrzędną o każdym śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA I PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ

OBOWIĄZKI NAKŁADANE NA PRACODAWCĘ
na podstawie ROZPORZĄDZENIA MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650)

§ 44
1. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do udzielania pierwszej pomocy. W szczególności pracodawca powinien zapewnić:
1) punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których wykonywane są prace powodujące duże zagrożenia wypadkowe lub wydzielanie się par, gazów albo pyłów szkodliwych dla zdrowia – wyposażone w niezbędny sprzęt i inne środki do udzielania pierwszej pomocy;
2) apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.
2. Ilość, usytuowanie i wyposażenie punktów pierwszej pomocy i apteczek powinny być ustalone w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, z uwzględnieniem rodzajów i nasilenia występujących zagrożeń.
3. Obsługa punktów i apteczek, o których mowa w ust. 1, na każdej zmianie powinna być powierzana wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy.
4. W punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach, w widocznych miejscach, powinny być wywieszone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy w razie wypadku oraz wykazy pracowników, o których mowa w ust. 3.
5. Punkty pierwszej pomocy i miejsca usytuowania apteczek powinny być odpowiednio oznakowane, zgodnie z Polską Normą, i łatwo dostępne.

USTAWA O PAŃSTWOWYM RATOWNICTWIE MEDYCZNYM

USTAWA O PAŃSTWOWYM RATOWNICTWIE MEDYCZNYM
Dz.U. 06.191.1410 – z dnia 20 października 2006 r.

Rozdz. 1 art. 4.
Kto zauważy osobę lub osoby znajdujące się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego lub jest świadkiem zdarzenia powodującego taki stan, w miarę posiadanych możliwości i umiejętności, ma obowiązek niezwłocznego podjęcia działań zmierzających do skutecznego powiadomienia o tym zdarzeniu podmiotów ustawowo powołanych do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

Rozdz. 1 art. 5.

1. Osoba udzielająca pierwszej pomocy, kwalifikowanej pierwszej pomocy oraz podejmująca medyczne czynności ratunkowe korzysta z ochrony przewidzianej w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.) dla funkcjonariuszy publicznych.
2. Osoba, o której mowa w ust. 1, może poświęcić dobra osobiste innej osoby, inne niż życie lub zdrowie, a także dobra majątkowe w zakresie, w jakim jest to niezbędne dla ratowania życia lub zdrowia osoby znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 października 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. 2018 poz. 2140)

Rozporządzenie rozszerza grupy osób, które powinny odbyć szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy. W celu zwiększenia bezpieczeństwa dzieci podczas pobytu w szkole, także pozostali jej pracownicy powinni być przygotowani do udzielania pierwszej pomocy. W sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia niewątpliwie największe znaczenie ma czas udzielenia poszkodowanemu pomocy, dlatego tak istotne jest, by każdy z pracowników, który znajdzie się najbliżej osoby potrzebującej pomocy, umiał zareagować w danej sytuacji.

Na podstawie art. 95a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2018 r. poz. 1457, 1560 i 1669)
zarządza się, co następuje:

§ 1. W rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. poz. 69, z 2009 r. poz. 1130, z 2010 r.
poz. 1408 oraz z 2011 r. poz. 968) wprowadza się następujące zmiany:

(...) 9) § 21 otrzymuje brzmienie:
„§ 21. Pracownicy szkoły lub placówki podlegają przeszkoleniu w zakresie udzielania pierwszej pomocy.”;

§ 2. Dyrektorzy szkół i placówek, w terminie do dnia 1 marca 2019 r.:

(...) 2) zapewnią przeszkolenie pracowników niebędących nauczycielami w zakresie udzielania pierwszej pomocy.